Cẩn trọng với thực phẩm chức năng: Khi “bổ sung” trở thành “ngộ độc”
Cẩn trọng với thực phẩm chức năng: Khi “bổ sung” trở thành “ngộ độc”
Thực phẩm
chức năng (TPCN) ngày càng được quảng cáo như “thần dược” giúp phòng bệnh,
làm đẹp và kéo dài tuổi xuân. Tuy nhiên, theo Tiến sĩ, bác sĩ Trần Chí
Cường, việc sử dụng TPCN cần hết sức cẩn trọng — bởi không phải sản phẩm nào
cũng an toàn. Nhiều loại hàng trôi nổi, chưa được kiểm chứng hoặc thậm chí là
hàng giả có thể chứa hóa chất gây hại, đe dọa sức khỏe nghiêm trọng.
Khi “thực
phẩm chức năng” bị biến tướng thành thuốc
TPCN đúng nghĩa chỉ là sản phẩm hỗ trợ sức khỏe,
giúp bổ sung vi chất, vitamin hoặc dưỡng chất còn thiếu trong chế độ ăn. Tuy
nhiên, trong thực tế, nhiều người lại lạm dụng TPCN như thuốc chữa bệnh.
Theo bác sĩ Trần Chí Cường, “Thực phẩm chức năng có thể hỗ
trợ sức khỏe nếu sử dụng đúng cách, nhưng lạm dụng hoặc sử dụng sản phẩm không
rõ nguồn gốc có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như suy thận, tắc mạch máu não
hay tổn thương sức khỏe lâu dài.”
Thị trường TPCN hiện nay vô cùng phong phú, song đi kèm
là nguy cơ hàng giả, hàng nhái, hàng pha trộn hóa chất, được rao
bán tràn lan trên mạng. Nhiều người tiêu dùng bị cuốn vào quảng cáo “100% thiên
nhiên”, “công nghệ Nhật – Mỹ”, mà không hề biết rằng những sản phẩm này chưa
qua kiểm nghiệm, thậm chí chứa chất cấm.
Năm trường
hợp thực tế cảnh tỉnh người tiêu dùng
Dưới đây là 5 trường hợp điển hình được ghi nhận tại các
bệnh viện trong nước — minh chứng rõ ràng cho tác hại của việc dùng
TPCN sai cách.
1. Suy
thận cấp do viên giảm cân “thảo dược”
· Bệnh nhân: Nữ,
34 tuổi (TP.HCM).
· Diễn biến: Sau
3 tuần dùng viên giảm cân “xách tay”, bệnh nhân bị phù, tiểu ít và được chẩn
đoán suy thận cấp độ II.
· Nguyên nhân: Sản
phẩm chứa sibutramine, chất bị cấm vì gây tăng huyết áp và hại
thận.
2. Đột
quỵ sau khi dùng viên “tăng cường sinh lực nam”
· Bệnh nhân: Nam,
52 tuổi (Cần Thơ).
· Diễn biến: Sau
10 ngày dùng viên “cường dương” không rõ nguồn gốc, bệnh nhân bị liệt
nửa người.
· Kết quả: Sản
phẩm chứa sildenafil liều cao — tương tác với thuốc huyết áp,
gây tắc mạch máu não.
3. Suy
gan vì uống viên “giải độc gan thảo mộc”
· Bệnh nhân: Nam,
45 tuổi (Hà Nội).
· Diễn biến: Dùng
liên tục suốt 6 tháng để “thanh lọc cơ thể”, kết quả men gan tăng gấp 10 lần
bình thường.
· Nguyên nhân: Sản
phẩm chứa pyrrolizidine alkaloids – độc chất tự nhiên
gây phá hủy nhu mô gan.
4. Nhiễm
độc kim loại nặng từ viên “bổ xương khớp”
· Bệnh nhân: Nữ,
68 tuổi (Bình Dương).
· Diễn biến: Sau
4 tháng sử dụng, bệnh nhân bị thiếu máu, tê tay chân, xét nghiệm
cho thấy nhiễm chì gấp 6 lần mức cho phép.
· Nguyên nhân: Viên
bổ xương giả chứa bột kim loại nặng và khoáng chất không tinh
khiết.
5. Sốc
phản vệ vì viên “tăng sức đề kháng chứa nhau thai cừu”
· Bệnh nhân: Nữ,
29 tuổi (Đà Nẵng).
· Diễn biến: Sau
khi uống liều đầu tiên, bệnh nhân sốc phản vệ độ III.
· Nguyên nhân: Dị
ứng với protein lạ trong collagen và nhau thai cừu chưa qua kiểm nghiệm.
Phân tích –
Nhìn từ góc độ y học và xã hội
1. Nguyên
nhân gốc rễ
· Tâm lý tin vào quảng cáo, sính ngoại
· Thiếu hiểu biết về bản chất TPCN
· Quản lý thị trường chưa chặt chẽ – hàng nghìn sản phẩm công bố mỗi năm, khó kiểm soát
được chất lượng thực tế.
2. Góc
nhìn khoa học
TPCN không xấu nếu sử dụng đúng đối
tượng, đúng liều, đúng nguồn gốc.
Các sản phẩm như omega-3, vitamin D, men vi sinh, curcumin... có
thể hữu ích khi được chỉ định và theo dõi bởi bác sĩ.
Tuy nhiên, nếu dùng bừa bãi, cơ thể sẽ bị quá tải chuyển hóa, gây
hại cho gan, thận, tim mạch.
3. Vai
trò của bác sĩ và truyền thông
· Bác sĩ cần tư vấn kỹ trước khi bệnh nhân
dùng bất kỳ TPCN nào.
· Cơ quan truyền thông cần chấn chỉnh quảng cáo sai sự
thật.
· Người dân cần chọn sản phẩm có công bố rõ ràng của
Bộ Y tế, mã QR truy xuất nguồn gốc, và đọc kỹ thành
phần.
Kết luận:
“Hỗ trợ” không có nghĩa là “vô hại”
Thực phẩm chức năng chỉ thật sự có giá trị khi được sử
dụng một cách hiểu biết, khoa học và có kiểm soát.
Lạm dụng TPCN, tin vào “thần dược” hay mua hàng trôi nổi
không khác gì đánh cược sức khỏe chính mình.
Như lời bác sĩ Trần Chí Cường khẳng định:
“Dùng đúng thì là bổ trợ, dùng sai thì là thuốc độc chậm.”
Tài liệu
tham khảo
1.
Nhiễm độc do uống thực
phẩm chức năng – VnExpress
2.
Minh bạch quản lý thực
phẩm chức năng bằng quy chuẩn cụ thể – Bộ Y tế
3.
Quản lý nhóm thực phẩm
chức năng như thế nào? – Báo Chính phủ
4.
Tổng quan về quản lý
thực phẩm chức năng tại Việt Nam – ResearchGate
5.
Vướng mắc trong quản
lý thực phẩm chức năng – Bộ Y tế
6.
Phó Thủ tướng chỉ đạo
Bộ Y tế báo cáo bất cập trong quản lý thực phẩm chức năng – VietnamNet
7. Văn bản hợp nhất 11/VBHN-BYT 2023 – Quy định quản lý TPCN
Các nhóm TPCN thường gây hại thận
Các nhóm thực phẩm chức năng (TPCN) thường được quảng cáo với công dụng như làm trắng da, giảm cân, cường dương hoặc bổ sung dưỡng chất, nhưng nếu người dùng quá tin tưởng, lạm dụng hoặc chọn sản phẩm không rõ nguồn gốc, chúng có thể gây hại nghiêm trọng cho thận. Nguyên nhân chính bao gồm: chứa chất cấm (như Sibutramine), kim loại nặng (asen, chì, thủy ngân), độc tố từ thảo dược (axit aristolochic, citrinin), hoặc dư thừa dưỡng chất dẫn đến quá tải chức năng lọc thải của thận. Dưới đây là thống kê các nhóm chính dựa trên các báo cáo y tế và cảnh báo từ cơ quan chức năng:Nhóm giảm cân: Thường chứa chất kích thích như caffeine, Sibutramine (bị cấm), hoặc các chất lợi tiểu gây mất nước nhanh chóng, dẫn đến suy thận cấp, tổn thương não và tim mạch. Nhiều trường hợp nhập viện sau 10 ngày sử dụng, với biến chứng như ngộ độc và suy đa cơ quan.
·
Nhóm làm trắng da/làm đẹp: Sản phẩm từ thảo
dược không rõ nguồn gốc có thể chứa thủy ngân cao hoặc độc tố gây tổn thương thận
lâu dài, dẫn đến suy thận mạn hoặc tích tụ độc chất. Một số trường hợp gây suy
gan cấp nhưng cũng ảnh hưởng gián tiếp đến thận do quá tải thải độc.
·
Nhóm cường dương/tăng cường sinh lý: Thường kết hợp thảo
dược lạ hoặc chất kích thích, gây tương tác với thuốc khác, tăng huyết áp và áp
lực lên thận, dẫn đến suy thận ở người có bệnh lý nền. Sản phẩm không rõ nguồn
gốc dễ chứa kim loại nặng hoặc alkaloids hại thận.
·
Nhóm bổ sung vitamin/khoáng chất (vitamin D, C,
canxi, kali, protein như whey): Lạm dụng gây dư thừa, hình thành sỏi thận, mất
cân bằng điện giải hoặc quá tải lọc thải, đặc biệt ở người tiểu đường hoặc suy
thận nhẹ. Ví dụ, thừa vitamin C phá hủy chức năng thận; thừa canxi gây sỏi niệu
quản.
· Nhóm từ thảo dược hoặc men vi sinh (như beni koji): Chứa độc tố tự nhiên (citrinin, saponin) hoặc kim loại nặng từ nguồn gốc không kiểm soát, gây rối loạn chức năng thận, suy thận cấp/mạn. Nhiều ca nhập viện từ sản phẩm Nhật Bản hoặc Đông y không rõ xuất xứ.
Để tránh rủi ro, chỉ sử dụng TPCN có nguồn gốc rõ ràng, được Bộ Y tế cấp phép, và tham khảo bác sĩ trước khi dùng, đặc biệt nếu có bệnh lý nền. Không tự ý lạm dụng hoặc kết hợp nhiều loại cùng lúc, vì có thể gây ngộ độc, suy thận không hồi phục.
Chi tiết về Sibutramine trong TPCN
Sibutramine là một hoạt chất từng được sử
dụng trong thuốc giảm cân theo toa do tác dụng ức chế tái hấp thu serotonin và
norepinephrine, giúp giảm cảm giác thèm ăn và tăng cảm giác no. Tuy nhiên, nó
đã bị cấm lưu hành ở nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam, EU, Mỹ, và Nhật Bản, vì
nguy cơ gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe, đặc biệt là thận, tim mạch và hệ thần
kinh. Dưới đây là chi tiết về Sibutramine trong thực phẩm chức năng (TPCN):1. Tổng
quan về Sibutramine
Cơ chế hoạt động: Sibutramine kích
thích hệ thần kinh trung ương, làm tăng chuyển hóa và giảm cảm giác đói. Nó từng
được dùng trong các thuốc như Reductil, Meridia (đã bị rút khỏi thị trường từ
2010).
Lý do bị cấm: Nghiên cứu SCOUT
(Sibutramine Cardiovascular Outcome Trial) cho thấy Sibutramine làm tăng nguy
cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, và suy thận ở người dùng, đặc biệt ở
những người có bệnh lý nền như tiểu đường, cao huyết áp, hoặc bệnh thận.
Tình trạng hiện nay: Mặc dù bị cấm, Sibutramine vẫn được trộn bất hợp pháp vào một số TPCN giảm cân không rõ nguồn gốc, đặc biệt trên thị trường trực tuyến hoặc sản phẩm nhập lậu, với hàm lượng không kiểm soát.
2. Tác hại của Sibutramine đối với thận
Cơ chế gây hại:Sibutramine làm tăng huyết
áp và nhịp tim, gây áp lực lên hệ tuần hoàn, khiến thận phải làm việc quá tải để
lọc máu, dẫn đến tổn thương cầu thận.
Gây rối loạn điện giải và mất nước do tác
dụng phụ như tiêu chảy, đổ mồ hôi, dẫn đến suy thận cấp hoặc làm nặng thêm bệnh
thận mạn ở người có bệnh lý nền.
Tương tác với các chất khác trong TPCN
(như caffeine, chất lợi tiểu) làm tăng độc tính, gây viêm thận hoặc suy thận
không hồi phục.
Dấu hiệu tổn thương thận: Khó tiểu, tiểu ít, nước tiểu sẫm màu, phù nề, mệt mỏi, tăng creatinin máu. Một số ca nhập viện ghi nhận suy thận cấp sau 7-10 ngày dùng TPCN chứa Sibutramine.
3. Sibutramine trong TPCN không rõ nguồn gốc
Thực trạng:
·
Nhiều
TPCN giảm cân được quảng cáo "thảo dược tự nhiên" hoặc "giảm cân
nhanh" thực chất chứa Sibutramine, nhưng không công khai trên nhãn mác.
Các sản phẩm này thường được bán qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử, hoặc
nhập lậu từ Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia.
·
Hàm
lượng Sibutramine trong TPCN thường không ổn định, có thể cao gấp nhiều lần liều
thuốc kê đơn trước đây (10-15 mg/ngày), dẫn đến nguy cơ ngộ độc cao.
Ví dụ điển hình:
·
Tại
Việt Nam, Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế) đã cảnh báo về nhiều sản phẩm như
"Coffee giảm cân", "Trà giảm cân", hoặc viên nén không nhãn
mác chứa Sibutramine, gây ngộ độc và nhập viện.
· Một số trường hợp quốc tế ghi nhận TPCN chứa Sibutramine kết hợp kim loại nặng (thủy ngân, chì), làm tăng độc tính cho thận và gan.
4. Tác hại khác ngoài thận
·
Tim
mạch: Tăng huyết áp, nhịp tim nhanh, nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.
·
Thần
kinh: Lo âu, mất ngủ, đau đầu, rối loạn tâm thần, co giật.
·
Tiêu
hóa: Buồn nôn, khô miệng, táo bón hoặc tiêu chảy.
·
Toàn
thân: Mệt mỏi, suy nhược, tổn thương gan trong một số trường hợp.
Tham Khảo
1. Thông tin về TPCN cường dương và nguy
cơ tổn thương thận.
-
Tham khảo: [Báo Sức khỏe & Đời sống - Bộ Y tế: Cảnh báo thực phẩm chức năng
cường dương không rõ nguồn gốc]
https://suckhoedoisong.vn/canh-bao-thuc-pham-chuc-nang-cuong-duong-khong-ro-nguon-goc-169220905.htm
2. Báo cáo về ngộ độc TPCN giảm cân chứa Sibutramine và độc tố thảo dược.
-
Tham khảo: [Cục An toàn Thực phẩm - Bộ Y tế: Cảnh báo TPCN chứa chất cấm]
https://vfa.gov.vn/tin-tuc/canh-bao-ve-thuc-pham-chuc-nang-chua-chat-cam
3. Hướng dẫn sử dụng TPCN an toàn và kiểm tra nguồn gốc.
-
Tham khảo: [Cục An toàn Thực phẩm - Bộ Y tế: Hướng dẫn sử dụng thực phẩm chức
năng
https://vfa.gov.vn/tin-tuc/huong-dan-su-dung-thuc-pham-chuc-nang-an-toan
4. Tác hại của lạm dụng vitamin và khoáng
chất đối với thận.
-
Tham khảo: [NCBI - National Center for Biotechnology Information: Vitamin
Overdose and Kidney Damage
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5988249/
5. Ảnh hưởng của thừa canxi và vitamin C đến
sỏi thận.
-
Tham khảo: [Healthline: Calcium Supplements and Kidney Stones
https://www.healthline.com/nutrition/calcium-supplements-and-kidney-stones
6. Nghiên cứu SCOUT về nguy cơ tim mạch và
thận của Sibutramine.
-
Tham khảo: [The Lancet: Sibutramine Cardiovascular Outcome Trial (SCOUT)
https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(10)61424-4/fulltext
7. Tác hại của TPCN cường dương chứa kim
loại nặng.
-
Tham khảo: [FDA: Warnings on Dietary Supplements Containing Heavy Metals]
https://www.fda.gov/food/dietary-supplements/warning-letters-dietary-supplements
8. Nguy cơ từ TPCN làm đẹp chứa thủy ngân
và độc tố.
-
Tham khảo: [WHO: Mercury in Skin Lightening Products
https://www.who.int/publications/i/item/WHO-CED-PHE-EPE-19.13
9. Báo cáo về xử phạt TPCN chứa
Sibutramine tại Việt Nam.
-
Tham khảo: [Báo Thanh Niên: Xử phạt TPCN chứa chất cấm Sibutramine
https://thanhnien.vn/xu-phat-thuc-pham-chuc-nang-chua-sibutramine-185220907.htm
10. Ca lâm sàng về suy thận cấp do TPCN chứa
Sibutramine.
- Tham khảo: [PubMed: Acute Kidney Injury from Sibutramine-Containing
Supplements
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24563822/
11. Tác hại của TPCN làm trắng da đối với
gan và thận.
- Tham khảo: [Medical News Today: Risks of Skin Lightening Supplements
https://www.medicalnewstoday.com/articles/skin-lightening-supplements-risks
12. Ảnh hưởng của protein và vitamin D dư
thừa lên thận.
- Tham khảo: [Mayo Clinic: High-Protein Diets and Kidney Health
13. Vụ ngộ độc TPCN từ thảo dược như beni
koji.
- Tham khảo: [Japan Times: Kobayashi Pharmaceutical Supplement Recall
https://www.japantimes.co.jp/news/2024/03/27/japan/kobayashi-pharmaceutical-supplement-recall/
CẨM
NANG SỬ DỤNG THỰC PHẨM CHỨC NĂNG AN TOÀN VÀ KHOA HỌC
I.
Nhóm hỗ trợ sức khỏe tổng thể – có thể dùng hằng ngày lâu dài
|
Tên nhóm |
Đại diện phổ biến |
Lợi ích chính |
Thời gian sử dụng |
Lưu ý an toàn |
|
Tảo xoắn (Spirulina, Chlorella) |
Spirulina Japan, Earthrise |
Bổ sung protein, diệp lục, khoáng vi lượng,
giải độc tế bào |
Uống hằng ngày, lâu dài |
Nên bắt đầu liều thấp, uống sáng – tránh
buổi tối |
|
Dầu hạt lanh / Omega-3 từ thực vật |
Flaxseed oil, Blackmores, NOW Foods |
Giảm viêm, tốt cho tim mạch, não bộ, da |
Dùng hằng ngày |
Tránh dùng cùng thuốc chống đông máu |
|
Men vi sinh (Probiotics) |
BioGaia, Culturelle, VSL#3 |
Cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, hỗ trợ tiêu
hóa |
Có thể dùng hằng ngày, nhất là khi rối loạn
tiêu hóa |
Tránh dùng cùng kháng sinh, nên uống cách
2–3 giờ |
|
Vitamin tổng hợp liều thấp |
Centrum, Nature Made, DHC |
Bổ sung dưỡng chất thiếu hụt |
Theo chu kỳ 2–3 tháng / năm |
Không lạm dụng liều cao – dễ gây quá tải
gan, thận |
II.
Nhóm hỗ trợ tim mạch – dùng định kỳ hoặc theo chu kỳ
|
Tên nhóm |
Đại diện phổ biến |
Tác dụng |
Cách dùng |
Lưu ý |
|
Omega-3 từ cá (Fish oil) |
Kirkland, Viva Naturals, Blackmores |
Giảm triglycerid, ổn định huyết áp |
2–3 tháng/lần, nghỉ 1 tháng |
Cẩn trọng khi dùng cùng aspirin, warfarin |
|
Coenzyme Q10 (CoQ10) |
Qunol, Doctor’s Best |
Tăng năng lượng tế bào tim, chống oxy hóa |
Theo đợt 1–2 tháng |
Nên dùng cùng bữa ăn có chất béo |
|
Tỏi đen, tinh dầu tỏi |
Orihiro, Kobayashi |
Giảm mỡ máu, kháng khuẩn, bảo vệ mạch máu |
Dùng liên tục hoặc cách đợt |
Tránh dùng liều cao nếu bị hạ huyết áp |
III.
Nhóm hỗ trợ não bộ – tập trung và chống stress
|
Tên nhóm |
Đại diện phổ biến |
Tác dụng |
Thời gian dùng |
Lưu ý |
|
Ginkgo biloba (Bạch quả) |
Doppelherz, Nature’s Bounty |
Tăng tuần hoàn não, giảm chóng mặt |
Dùng theo đợt 1–3 tháng |
Không dùng cùng thuốc chống đông máu |
|
Omega-3 DHA, EPA |
Nordic Naturals, Carlson |
Tăng trí nhớ, giảm viêm thần kinh |
Có thể dùng lâu dài |
Dùng sau bữa ăn sáng |
|
Vitamin nhóm B (B1, B6, B12) |
Neurobion, Solgar |
Hỗ trợ dẫn truyền thần kinh |
Theo chu kỳ 2–3 tháng |
Quá liều có thể gây ngứa, mẩn da |
IV.
Nhóm hỗ trợ gan – thận – giải độc
|
Nhóm |
Sản phẩm phổ biến |
Tác dụng |
Dùng khi nào |
Cảnh báo |
|
Diệp hạ châu, atiso, silymarin (cây kế sữa) |
Himalaya Liv.52, Jarrow Milk Thistle |
Giải độc gan, bảo vệ tế bào gan |
Dùng theo đợt 1–2 tháng/năm |
Không dùng kéo dài liên tục |
|
Tảo lục Chlorella, Spirulina |
Nhật Bản, Hàn Quốc |
Thải độc kim loại nặng |
Có thể dùng hằng ngày, liều thấp |
Nếu bị gout nên hạn chế |
V.
Nhóm xương khớp và cơ thể
|
Nhóm |
Đại diện |
Lợi ích |
Cách dùng |
Lưu ý |
|
Collagen type II + Glucosamine + MSM |
Orihiro, Schiff Move Free |
Hỗ trợ khớp, giảm thoái hóa |
Dùng theo đợt 2–3 tháng |
Uống sau ăn, tránh khi đau dạ dày |
|
Canxi + Vitamin D3 + K2 |
DHC, Blackmores, Swisse |
Tăng mật độ xương, giảm loãng xương |
Có thể dùng hằng ngày nếu thiếu hụt |
Không dùng cùng sắt, kẽm cùng lúc |
VI.
Nhóm miễn dịch và làm đẹp tự nhiên
|
Nhóm |
Đại diện |
Công dụng |
Tần suất |
Ghi chú |
|
Vitamin C tự nhiên (acerola, cam, tảo) |
DHC, Blackmores |
Tăng đề kháng, làm sáng da |
Uống hằng ngày |
Uống sau bữa ăn, tránh khi đau dạ dày |
|
Collagen peptide, Hyaluronic acid |
Shiseido, Meiji, Fancl |
Dưỡng da, giảm khô sạm |
Dùng liên tục hoặc theo đợt |
Nên kết hợp Vitamin C để tăng hấp thu |
|
Kẽm (Zinc), Selen, Magnesium |
Nature Made, NOW |
Tăng miễn dịch, giảm mệt mỏi |
Theo chu kỳ 2–3 tháng |
Không dùng khi đang sốt hoặc nhiễm trùng cấp |
Lưu ý chung khi dùng thực phẩm chức năng
1.
Không dùng nhiều loại
cùng lúc có thành phần trùng lặp (vitamin, khoáng chất).
2.
Không dùng thay thế
thuốc điều trị bệnh.
3.
Ưu tiên sản phẩm có
nguồn gốc rõ ràng, đạt chuẩn GMP hoặc chứng nhận FDA, JAS, EU Organic.
4.
Người có bệnh mạn tính
(tim mạch, gan thận, tiểu đường) nên tham khảo bác sĩ trước khi dùng.
5.
Định kỳ ngừng
1–2 tuần sau mỗi 2–3 tháng sử dụng để cơ thể điều hòa tự nhiên.
Kết
luận
Thực phẩm chức năng không phải là “thần dược”,
nhưng cũng không phải là “độc dược”. Chìa khóa nằm ở hiểu biết, tiết
chế và sử dụng có kiểm soát. Khi được chọn lựa đúng nguồn gốc, dùng đúng
liều và đúng thời điểm, TPCN có thể trở thành “trợ thủ đắc lực” giúp cơ
thể vận hành cân bằng, phòng bệnh và duy trì sức khỏe lâu dài.
Mục
tham khảo
1. World Health
Organization (WHO): Guidelines on food supplements
2. U.S. National
Institutes of Health (NIH) – Office of Dietary Supplements
3. Mayo Clinic: Dietary
supplements – What you need to know
4. Healthline: How to use
supplements safely
5. Cục An Toàn Thực Phẩm
– Bộ Y tế Việt Nam
.jpg)
COMMENTS