Tìm hiểu An Cung Ngưu Hoàng Hoàn
An Cung Ngưu Hoàng Hoàn là một bài thuốc y học cổ truyền nổi tiếng, nhưng cũng đi kèm với nhiều tranh luận về công dụng và sự an toàn. Dưới đây là thông tin chi tiết để bạn hiểu rõ hơn về sản phẩm này.
Thành
phần của An Cung Ngưu Hoàng Hoàn
An
Cung Ngưu Hoàng Hoàn của Đồng Nhân Đường (Bắc Kinh, Trung Quốc) có công thức
phức tạp, bao gồm nhiều vị thuốc quý hiếm. Theo thời gian, một số thành phần đã
được điều chỉnh để phù hợp với quy định và bảo vệ động vật hoang dã.
Công
thức Cổ điển thường bao gồm:
·
Ngưu hoàng
(Bezoar): Sỏi trong túi mật của con bò hoặc
trâu, được cho là có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, hóa đàm, khai khiếu.
·
Tê giác giác
(Sừng tê giác): Có tính hàn mạnh, dùng để thanh
nhiệt, lương huyết, giải độc. Hiện nay, thành phần này đã được thay thế bằng
Thủy ngưu giác (sừng trâu) do tê giác là loài động vật cần được bảo vệ.
·
Xạ hương
(Musk): Lấy từ tuyến của cầy hương đực, có
tác dụng khai khiếu, tỉnh thần, hoạt huyết, giảm đau. Đây là một vị thuốc cực
kỳ quý hiếm và đắt đỏ.
·
Trân châu
(Ngọc trai): Tác dụng an thần, định kinh, sáng
mắt, giải độc.
·
Chu sa và Hùng hoàng: Đây là hai
khoáng vật chứa thủy ngân (mercury) và asen (arsenic). Trong y học cổ truyền,
chúng được sử dụng với liều lượng rất nhỏ sau khi bào chế đặc biệt để trấn
kinh, an thần, giải độc. Tuy nhiên, đây cũng là hai thành phần gây tranh cãi
nhiều nhất về độc tính.
·
Các vị thuốc
khác: Hoàng liên, hoàng cầm, chi tử, uất
kim, mai phiến (borneol)... chủ yếu có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, và hỗ
trợ các vị thuốc chính.
Công
dụng và Cách dùng
Công
dụng theo Y học Cổ truyền:
An
Cung Ngưu Hoàng Hoàn được xem là bài thuốc có tính "hàn" (lạnh) rất
mạnh, với công năng chính là thanh nhiệt, giải độc, khai khiếu, trấn kinh và
tỉnh thần. Nó thường được chỉ định trong các trường hợp:
·
Sốt cao co giật, hôn mê, mê sảng:
Các chứng "nhiệt nhập tâm bào" (sốt cao làm ảnh hưởng đến thần kinh
trung ương) trong các bệnh như viêm não, viêm màng não, sốt xuất huyết thể
nặng.
·
Trúng phong nhiệt: Một thể của đột
quỵ trong y học cổ truyền, với các biểu hiện như sốt cao, hôn mê, co giật, lưỡi
đỏ rêu lưỡi vàng.
Cách
dùng:
·
Dạng bào chế: Dạng viên hoàn được
bọc sáp.
·
Liều lượng: Thường dùng 1 viên mỗi
lần, ngày 1 lần. Với trẻ em liều lượng sẽ giảm tùy theo độ tuổi.
·
Cách sử dụng: Bỏ lớp sáp, lớp giấy
bóng và lớp vàng mỏng bên ngoài. Có thể nhai trực tiếp rồi nuốt với nước ấm,
hoặc nghiền nhỏ hòa với nước để uống.
·
Lưu ý quan trọng: Đây là thuốc cấp
cứu, không phải là thuốc bổ và không được tự ý sử dụng mà phải có sự chỉ định
và giám sát của thầy thuốc y học cổ truyền có kinh nghiệm.
Tác
dụng phụ và Rủi ro
Nguy
cơ lớn nhất đến từ các thành phần có độc tính như Chu sa (thủy ngân) và Hùng
hoàng (asen).
·
Ngộ độc kim
loại nặng: Việc sử dụng không đúng cách, lạm
dụng hoặc dùng sản phẩm không rõ nguồn gốc có thể dẫn đến ngộ độc thủy ngân và
asen. Triệu chứng có thể bao gồm tổn thương gan, thận, hệ thần kinh và có thể
gây tử vong.
·
Dùng sai thể
bệnh: An Cung Ngưu Hoàng Hoàn chỉ dùng
cho các chứng "nhiệt bế" (sốt cao, hôn mê). Nếu dùng cho các trường
hợp "hàn bế" (thân nhiệt hạ, tay chân lạnh, cũng là một dạng của đột
quỵ) sẽ khiến tình trạng bệnh nhân trầm trọng hơn.
Tương
tác thuốc: Có thể gây tương tác với các loại
thuốc tân dược khác.
An
Cung Ngưu Hoàng Hoàn có thực sự trị đột quỵ như lời đồn?
Đây
là câu hỏi quan trọng và cần được làm rõ để tránh những hậu quả đáng tiếc.
Câu
trả lời ngắn gọn là KHÔNG. An Cung Ngưu Hoàng Hoàn không phải là thuốc
phòng ngừa hay điều trị tận gốc đột quỵ (tai biến mạch máu não) theo quan điểm
của y học hiện đại.
Giải
thích chi tiết:
·
Chỉ hỗ trợ cấp cứu trong một số
trường hợp: Trong y học cổ truyền, thuốc được dùng để cấp cứu tình trạng
"nhiệt nhập tâm bào" hoặc "trúng phong nhiệt" như đã nói ở
trên. Nó giúp hạ sốt, giảm co giật, tỉnh thần trong giai đoạn cấp tính. Nó có
thể có vai trò hỗ trợ trong một số trường hợp đột quỵ thể nhồi máu não có triệu
chứng sốt cao, hôn mê.
·
Không có tác dụng phòng ngừa: Hoàn
toàn sai lầm khi cho rằng uống An Cung Ngưu Hoàng Hoàn định kỳ có thể
"phòng" đột quỵ. Việc này không những không có tác dụng mà còn tiềm
ẩn nguy cơ ngộ độc kim loại nặng.
·
Không thay thế được "thời gian
vàng" trong cấp cứu đột quỵ: Y học hiện đại nhấn mạnh "thời gian
vàng" (3-4.5 giờ đầu tiên) để cấp cứu bệnh nhân đột quỵ. Việc đưa bệnh
nhân đến bệnh viện sớm nhất có thể để được can thiệp bằng các phương pháp như
dùng thuốc tiêu sợi huyết (cho đột quỵ nhồi máu não) hoặc phẫu thuật (cho đột
quỵ xuất huyết não) mới là yếu tố quyết định sự sống còn và khả năng phục hồi
của người bệnh. Việc ở nhà tự ý cho bệnh nhân uống An Cung Ngưu Hoàng Hoàn sẽ
làm lãng phí "thời gian vàng" quý giá này.
·
Nguy hiểm khi dùng sai: Đột quỵ có
hai thể chính là nhồi máu não (tắc mạch) và xuất huyết não (vỡ mạch). An Cung
Ngưu Hoàng Hoàn có các vị thuốc hoạt huyết mạnh. Nếu bệnh nhân bị xuất huyết
não, việc dùng thuốc này có thể làm tình trạng chảy máu trầm trọng hơn, dẫn đến
tử vong. Ngay cả các bác sĩ y học cổ truyền cũng rất thận trọng và phải chẩn
đoán đúng thể bệnh mới dám sử dụng.
Kết
luận:
An
Cung Ngưu Hoàng Hoàn là một bài thuốc cấp cứu cổ truyền quý giá, nhưng nó không
phải là "thần dược" trị đột quỵ như lời đồn. Việc tự ý sử dụng sản
phẩm này để phòng ngừa hay điều trị đột quỵ là cực kỳ nguy hiểm và phản khoa
học.
Khi
có dấu hiệu của đột quỵ (méo miệng, yếu liệt tay chân, nói khó...), điều quan
trọng nhất là phải gọi cấp cứu và đưa bệnh nhân đến bệnh viện lớn gần nhất càng
nhanh càng tốt. Mọi quyết định điều trị, dù là y học hiện đại hay y học cổ
truyền, đều phải do các bác sĩ có chuyên môn đưa ra sau khi đã chẩn đoán chính
xác tình trạng bệnh.
__________
Rất nhiều trường hợp đáng tiếc xảy ra do người dân tự ý dùng
An Cung Ngưu Hoàng Hoàn để phòng đột quỵ, dẫn đến ngộ độc kim loại nặng và phải
nhập viện cấp cứu. Việc lạm dụng một bài thuốc cấp cứu để phòng bệnh là một sai
lầm nghiêm trọng.
Dưới
đây là một số trường hợp cụ thể đã được báo chí và các bệnh viện cảnh báo, kèm
theo nguồn dẫn để các bạn tham khảo.
Tổng
hợp các trường hợp ngộ độc do dùng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn để phòng bệnh
1.
Trường hợp người đàn ông 52 tuổi ngộ độc thủy ngân nặng (Bệnh viện Bạch Mai)
·
Tình huống: Một người đàn ông 52 tuổi ở Hà Nội, có tiền sử tăng huyết
áp, nghe lời mách bảo đã mua An Cung Ngưu Hoàng Hoàn (không rõ nguồn gốc) về
uống mỗi tháng 1 viên để "phòng đột quỵ". Sau khi uống viên thứ hai,
ông có biểu hiện bất thường về tâm thần, nói không chuẩn, đi lại loạng choạng
và mất thăng bằng.
·
Chẩn đoán: Gia đình đưa đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai.
Kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ thủy ngân trong máu và nước tiểu của bệnh
nhân cao gấp hàng trăm lần giới hạn cho phép.
·
Hậu quả: Bệnh nhân được chẩn đoán ngộ độc thủy ngân nặng, phải điều
trị thải độc kéo dài và tốn kém. Dù được cứu sống nhưng não đã bị tổn thương,
để lại di chứng nặng nề.
·
Nguồn tham
khảo:
1.
VnExpress: Uống thuốc phòng đột quỵ,
người đàn ông ngộ độc thủy ngân
https://vnexpress.net/dung-dung-cach-thuoc-an-cung-nguu-hoang-hoan-chua-dot-quy-3731834.html
2.
Báo Sức khỏe & Đời sống (Cơ quan
ngôn luận của Bộ Y tế): Uống An cung ngưu hoàng hoàn phòng đột quỵ, một người
đàn ông bị ngộ độc thủy ngân nặng
https://suckhoedoisong.vn/cu-ong-hon-me-vi-uong-an-cung-nguu-hoang-hoan-ngua-tai-bien-169176526.htm
2. Trường hợp bệnh nhân nữ 62 tuổi hôn mê, suy thận (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức)
·
Tình huống: Một phụ nữ 62 tuổi bị đột quỵ thể xuất huyết não. Thay vì
đưa đi cấp cứu ngay, gia đình đã ở nhà cho bệnh nhân uống 2 viên An Cung Ngưu
Hoàng Hoàn. Bệnh nhân không những không đỡ mà còn rơi vào tình trạng hôn mê sâu
hơn.
·
Chẩn đoán
tại bệnh viện: Khi được đưa đến Bệnh viện Hữu nghị
Việt Đức, bệnh nhân đã trong tình trạng hôn mê, suy hô hấp, suy thận cấp. Các
bác sĩ chẩn đoán tình trạng bệnh nặng lên một phần do trì hoãn "thời gian
vàng" cấp cứu và tác dụng phụ của thuốc. Việc dùng thuốc có tính hoạt
huyết mạnh trong trường hợp xuất huyết não đã làm tình trạng chảy máu thêm trầm
trọng.
·
Nguồn tham
khảo:
1.
Báo Tuổi Trẻ: Bác sĩ cảnh báo: Đừng
tự ý dùng an cung ngưu hoàng hoàn chữa đột quỵ
https://tuoitre.vn/tuy-tien-dung-an-cung-nguu-hoang-hoan-de-tien-mat-tat-mang-20230509204317361.htm
3.
Nhiều trường hợp ngộ độc chì, thủy ngân được cảnh báo chung
Trung
tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai thường xuyên tiếp nhận các ca ngộ độc kim
loại nặng (thủy ngân, chì, asen) từ các loại thuốc viên không rõ nguồn gốc được
quảng cáo là "thuốc bổ", "thuốc phòng bệnh".
·
Lời cảnh báo
từ chuyên gia: TS.BS Nguyễn Trung
Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, đã nhiều lần cảnh báo trên truyền thông
về sự nguy hiểm của việc tự ý sử dụng các loại thuốc này. Ông nhấn mạnh rằng
trong An Cung Ngưu Hoàng Hoàn có các vị thuốc như Chu sa (chứa thủy ngân) và
Hùng hoàng (chứa asen), vốn là những chất kịch độc. Việc bào chế không đúng
cách hoặc lạm dụng sẽ gây tích tụ chất độc trong cơ thể, dẫn đến tổn thương
não, gan, thận vĩnh viễn.
·
Nguồn tham
khảo:
1.
VTV News: Nguy cơ ngộ độc thủy ngân,
chì từ thuốc cam, thuốc viên không rõ nguồn gốc
https://vtv.vn/suc-khoe/can-trong-khi-su-dung-thuoc-y-hoc-co-truyen-20240502225328856.htm
2.
Báo Nhân Dân: Cảnh báo ngộ độc kim
loại nặng do tự ý dùng thuốc nam không rõ nguồn gốc\
https://nhandan.vn/noi-kinh-hoang-cua-ngo-doc-chi-tu-thuoc-nam-khong-ro-nguon-goc-post806392.html
https://nhandan.vn/bien-chung-do-lam-dung-thuoc-dong-y-khong-ro-nguon-goc-post809142.html
Kết
luận và Lời khuyên
Các
trường hợp trên là minh chứng rõ ràng cho thấy:
·
An Cung Ngưu
Hoàng Hoàn không phải là thuốc phòng bệnh:
Nó là thuốc dùng trong cấp cứu một số thể bệnh nhất định theo chỉ định của thầy
thuốc y học cổ truyền.
·
Rủi ro ngộ
độc rất cao: Đặc biệt với các sản phẩm trôi
nổi, không rõ nguồn gốc, hàm lượng độc chất có thể vượt xa ngưỡng an toàn.
·
Làm lãng phí
"thời gian vàng": Tự ý dùng
thuốc ở nhà khi có dấu hiệu đột quỵ sẽ làm mất đi cơ hội cứu sống và phục hồi
của bệnh nhân tại bệnh viện.
Vì vậy, tuyệt đối không được nghe theo lời đồn hay quảng cáo để tự ý mua và sử dụng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn để phòng ngừa đột quỵ. Cách phòng ngừa đột quỵ hiệu quả và an toàn nhất theo y học hiện đại là kiểm soát tốt huyết áp, mỡ máu, đường huyết, có chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và không hút thuốc lá.
.jpg)
COMMENTS